تأثیر خطای شناختی مالکیت دارایی در بازار سرمایه 

بورس‌نیوز:

در هر اقدامی انگیزه‌ای نهفته است و انسان باانگیزه‌های خود هر آنچه بخواهد را به دست می‌آورد. انگیزه‌ها به طور مستقیم به نیاز‌های ما وابسته هستند. انگیزه مالکیت برای اغنای نیاز به امنیت باعث رفتار‌های سازنده مثل اختراع یک محصول و یا ابداع یک روش نوین برای حل یک مسئله می‌شود و گاهی انگیزه مالکیت، برای حفظ امنیت منجر به ازدست‌دادن چیزی می‌شود.

انگیزه مالکیت آن گروه از انگیزه‌هاست که انسان آن را در جریان رشد اجتماعی خود می‌آموزد، زیرا از طریق فرهنگ محیط خود که در آن پرورش‌یافته می‌یابد و مهارت‌ها و دانش و تمایل به کسب پول و اموال گوناگون پیدا می‌کند و این عوامل باعث می‌شوند که در برابر فقر احساس امنیت کند. چرا که در به‌دست‌آوردن نفوذ و مقام و قدرت اجتماعی او کمک می‌کنند. 

در تحقیقات مالی رفتاری خطای شناختی بیش نگری داشته‌ها ساموئل سون و زکهاوسر (۱۹۸۸) اشاره به این موضوع دارند که افراد زمانی که از حق مالکیت یک دارایی برخوردار هستند ارزش بیشتری در مقایسه با زمانی که آن دارایی در مالکیت آن‌ها نیست، برای آن ارزش قائل هستند.

مالکیت و امنیت برای ایجاد و ساخت یک مسیر ذهنی لازم است؛ اما کافی نیست؛ زیرا برای دارایی که صاحبش هستیم بیشتر ارزش قائل هستیم و توجه بیشتری به آن داریم و به دو دلیل این خطای شناختی به ما آسیب وارد می‌کند. اول زمانی که امنیت ما با مالکیت تعریف شود با هر از دست‌دادنی امنیت ما دچار اختلال خواهد شد درصورتی‌که این فقط کارکرد ذهن است و در حد تعادل امنیت لازم است و طیف مالکیت دارایی را طوری در ذهن تعریف کنیم که دچار درد ذهنی نشویم. دوم اینکه وقتی ما درگیر مالکیت سازی و امنیت سازی هستیم دچار وسواس و استرس می‌شویم و متأسفانه از مسیر اصلی زندگی‌مان خارج شده و گمراه می‌شویم به‌طوری‌که رسالت ما در این دنیا در ایجاد مالکیت دارایی تعریف نشده است؛ زیرا وابستگی به مالکیت دارایی نوعی شرک است و بهتر است در نگرش خود نسبت به جهان و مالکیت‌هایی که ایجاد می¬کنیم تجدیدنظر کنیم.

مثال کاربردی از خطای شناختی مالکیت دارایی در بازار سرمایه: 

علی علاقه زیادی به خریدوفروش سهام دارد او اغلب بعد از تجزیه‌وتحلیل سهم و جمع‌آوری اطلاعات، اقدام به خرید می‌کند. انگیزه مالکیت علی با خریدن سهم اغنا می‌شود و همچنین نیاز به امنیت علی در برابر فقیر نشدن اغنا شده و ذهن او برای کاری که انجام داده تأیید می‌دهد. شاخص کل پس از یک ماه اصلاح می‌شود و بازار نزولی می‌شود. علی نسبت به مالکیت سهم خود تعصب دارد و توان ارزیابی مجدد تحلیل خود را ندارد؛ زیرا اگر لازم باشد سهمی را بفروشد، امنیت خود را از دست می‌دهد و علی زیان را تجربه می‌کند و در پرتفوی نزولی خود تغییراتی ایجاد نمی‌کند. به دلیل استرس‌هایی که تحمل می‌کند ارتباطش با بخش خودآگاهش قطع می‌شود. بدانیم که نمی‌دانیم که باید بیشتر بدانیم.

ادامه مطلب در یادداشت بعدی...

فرحناز جهانبخش، مربی توسعه اقتصاد فردی